Израел ја активираше Железната купола, најмоќната противвоздушна одбрана во светот: Што е тоа?

Израел ја активираше Железната купола, најмоќната противвоздушна одбрана во светот, откако Иран синоќа лансираше ракети кон Израел. Иранската државна телевизија тврди дека 80 отсто од околу 200 проектили истрелани кон Израел ги погодиле нивните цели. Израелските одбранбени сили тврдат дека „немаат слушнато“ дека некој е повреден во иранскиот напад на израелска територија.

Израел го користеше својот познат одбранбен систем „Железна купола“ за да ги собори проектилите, а имаше помош и од американските воени сили во регионот откако Белата куќа им нареди да интервенираат.

Што е железна купола?

Се смета дека Израел ја има најдобрата воздушна одбрана во светот, специјално развиена за одбрана од сите видови ракети и проектили. На самиот врв се наоѓа антиракетниот систем Стрела 3 (каков неодамна купи Германија), дизајниран да соборува балистички ракети со долг дострел. Зад него е системот Давидов чатал за соборување балистички ракети со среден дострел, крстосувачки ракети и големи беспилотни летала. Израел се потпира на ракетниот систем „Железна купола“ за ракетна одбрана со краток и многу краток дострел.

Железната купола беше развиена во првата деценија на овој век и стана оперативна во 2011 година.

Јадрото на системот Железна купола се состои од радар за откривање и следење цел, командно место и фрлач. Радарот е најмодерниот AESA тип EL/M-2084 и е производ на компанијата ELTA Системи. Нејзиниот краен опсег на набљудување е 256 наутички милји (474 ​​км) за цели како што се борбени авиони. Во рамките на системот Железна купола, радарот се користи за рано откривање на ракети, артилериски и минофрлачки гранати, следење на нивните патеки на лет и наведување проектили за нивно разбивање. Системот открива ракета со дијаметар од 122 милиметри на растојание од околу 70 километри.

Податоците од радарот се пренесуваат до командното место за управување со битки и контрола на оружјето. Тој е опремен со многу моќни компјутери кои ја обработуваат радарската слика во реално време и ја проценуваат патеката на летот на откриените цели. Доколку пресметките покажат дека ракетата ќе слета во ненаселена област, системот не интервенира. Односно, системот дејствува само против закани за населените места, воените позиции, аеродромите и другите важни објекти.

Командното место за управување со битка и контрола на оружјето надгледува три до четири фрлачи во кои се сместени ракетите управувани со пресретнувачи Тамир. Секој фрлач може да собере до 20 проектили, што значи дека секој воен лансер има 60 до 80 проектили подготвени за лансирање.

Железниот зрак ќе биде подготвен до крајот на годинава

Израел добро знае дека Железната купола има свои недостатоци. Најголемиот недостаток е високата цена на проектилот Тамир, за кој израелското Министерство за одбрана тврди дека е 50.000 долари по парче. Тоа значи дека трошокот за соборување на секој проектил е минимум 50 илјади долари, доколку се користи само еден проектил и до 100 илјади долари ако се користат два.

Друг проблем е ограниченото количество проектили во фрлачите. Овој проблем може да се реши или со додавање нови фрлачи со многу скапи Тамири или со револуционерен нов пристап. А тоа е Железниот зрак. Овој систем користи ласерски зрак со моќност поголема од 100 kW наместо наведувани проектили. Благодарение на овој систем на одбрана, цената на уривањето на заканувачки проектили ќе се намали од 50 или 100 илјади на само неколку долари.

Единствениот проблем е што Железен зрак се уште е во развој. Поранешниот израелски премиер Нафтали Бенет во февруари 2022 година објави дека првиот оперативен систем ќе биде готов за една година. Сепак, Rafael Advanced Defense Systems најави дека развојот ќе биде завршен на крајот на 2024 година или во текот на 2025 година.